Theo báo cáo của Ủy ban Dân tộc, hiện cả nước có hơn 14,1 triệu người dân tộc thiểu số, chiếm 14,7% dân số cả nước. Mặc dù kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có bước phát triển mạnh trong những năm qua nhưng vẫn là vùng khó khăn nhất cả nước. Thu nhập bình quân của hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở nhiều nơi chỉ bằng 40-50% bình quân thu nhập trong khu vực.
Theo báo cáo đề xuất của Ủy ban Dân tộc trình, Chương trình thực hiện đối với các xã, thôn có thể lệ hộ dân tộc thiểu số từ 15% trở lên, theo 2 giai đoạn. Tổng vốn thực hiện giai đoạn 2021-2025 là khoảng 204.000 tỷ đồng và giai đoạn 2026-2030 là hơn 210.500 tỷ đồng, gồm nhiều nguồn như ngân sách Trung ương, địa phương, vốn tín dụng chính sách, các nguồn lực khác. Mục tiêu đến năm 2025 là giảm tỉ lệ hộ nghèo vùng dân tộc thiểu số hằng năm trên 3%, tăng thu nhập hộ gia đình dân tộc thiểu số gấp trên 2 lần so với năm 2019 và đến năm 2030, tỉ lệ hộ nghèo xuống dưới 10%. Ủy ban Dân tộc đề xuất 10 dự án thuộc một số lĩnh vực khác nhau.
Ủy ban Dân tộc cho rằng, bên cạnh việc bố trí đủ, kịp thời nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ có mục tiêu, cần quan tâm bố trí vốn tín dụng chính sách xã hội cho vay theo dự án quy mô vừa và nhỏ, tạo sinh kế cho người dân theo phương châm “vừa cho cần câu, vừa cho cá” tiến tới “chỉ cho cần câu, phải tự câu cá”.
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các ý kiến tại cuộc họp, việc đề xuất thực hiện Chương trình là cần thiết; cho rằng một số bộ liên quan phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Dân tộc để rà soát nội dung các chương trình, bảo đảm không trùng lắp, bảo đảm hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư công.
Đánh giá cao Ủy ban Dân tộc đã chuẩn bị công phu, trách nhiệm, Thủ tướng cho rằng, đây là một trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia lớn, thể tình cảm, trách nhiệm đối với đồng bào dân tộc thiểu số, để đồng bào có đời sống vật chất, tinh thần tốt hơn. Ủy ban Dân tộc tiếp thu các ý kiến tại cuộc họp, hoàn thiện thiện hồ sơ, báo cáo về đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình này, lấy ý kiến của Chính phủ để sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Thủ tướng nêu rõ yêu cầu không trùng lặp với 2 chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, “tận dụng được những nguồn vồn khác nhau để phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số thì càng quý”, chứ không chỉ dựa vào ngân sách. Chương trình cần bám sát mục tiêu, nội dung trong Nghị quyết 88 của Quốc hội, ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị.
Thủ tướng nhất trí nội dung Chương trình nên tập trung vào hỗ trợ sinh kế, cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, “cho cần câu là chính nhưng cũng cho con cá trong một số trường hợp”. Đối với các công trình kết cấu hạ tầng khác như điện, đường, trường, trạm… cần rà soát kỹ, chỉ đầu tư những công trình thực sự cần thiết mà chưa được đầu tư trước đây. Chương trình cần nghiên cứu đưa vào các giải pháp cụ thể hơn để giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt.
Chương trình cũng cần căn cứ vào chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội các vùng theo quy hoạch để tiếp tục bổ sung, hoàn thiện. Chương trình nên có cơ chế đặc thù, bảo đảm tính thiết thực, hiệu quả.
Tại cuộc họp, Thường trực Chính phủ đã nghe Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo về việc hoàn thiện dự thảo Quyết định của Thủ tướng về danh mục doanh nghiệp thực hiện thoái vốn đến hết năm 2020 thay thế Quyết định 1232/QĐ-TTg.
Sau khi lắng nghe các ý kiến, Thủ tướng đề nghị rà soát, tính toán chặt chẽ việc thoái vốn trong một số lĩnh vực; nhấn mạnh tinh thần công khai, minh bạch, chống tham nhũng, tiêu cực.
Đức Tuân